Trzeźwość pracowników pod kontrolą 

Temat trzeźwości pracowników powraca co jakiś czas niczym bumerang. Czekamy na podpis prezydenta, a następnie publikację w Dzienniku Ustaw! Na wdrożenie przepisów w zakresie kontroli trzeźwości pracodawcy będą mieli 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Pracodawcy, którzy będą chcieli korzystać z tego rozwiązania również muszą wdrożyć odpowiednie procedury. Ustawa oprócz pracy zdalnej ma uregulować też kwestię kontroli trzeźwości pracowników przez pracodawców – od kilku lat oczekiwaną i postulowaną przez organizacje pracodawców. Warto jednak zaznaczyć, że projektowane przepisy nie dość, że nie rozwiązują problemu nietrzeźwych pracowników, to jeszcze mogą  spowodować wiele praktycznych problemów. Przede wszystkim zaś przerzucą odpowiedzialność na pracodawcę za pracownika, który nie będzie co prawda w stanie po spożyciu, ale też nie będzie w pełni trzeźwy.

Kiedy Pracodawca  będzie mógł kontrolować trzeźwość pracowników?

• Jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub mienia pracodawcy.

• Kontrola trzeźwości nie może naruszać godności i dóbr osobistych pracownika.
• Kontrola trzeźwości obejmuje badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego (badanie alkomatem).

Co bardzo istotne przy analizie badania trzeźwości w miejscu pracy, według Art. 22 (1c) par. 2 nowelizacji – pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników. Jest to uprawnienie, nie obowiązek.

Zero tolerancji!

Propozycja rządu jest w kontrze do szeroko postulowanego w konsultacjach publicznych wprowadzenia zasady zero tolerancji. Domagały się tego organizacje pracodawców (Pracodawcy RP, Związek Pracodawców Polska Miedź), ale także np. Polska Izba Przemysłu Chemicznego, która wprost wskazała, że w prawie pracy powinna być zasada „zero tolerancji”, gdyż konsekwencje w zakładach specjalnych są zbyt wielkie, by dopuszczać do pracy pracowników z choćby minimalną ilością alkoholu w organizmie.

Z kolei Fundacja ProKolej uzasadniając „pełną trzeźwość” argumentowała: – W niektórych branżach/zawodach (np. transport kolejowy, publiczny transport zbiorowy, przewóz materiałów niebezpiecznych) względy bezpieczeństwa i ochrony życia oraz zdrowia ludzkiego uzasadniają potrzebę bardziej rygorystycznego podejścia i niedopuszczeniu pracownika – kierowcy pojazdu do pracy także w przypadku wykazania jakiejkolwiek obecności alkoholu w organizmie pracownika. Wnioskujemy, aby pracodawca w przepisach wewnętrznych mógł wprowadzić zasady „pełnej trzeźwości” pracowników. 

Dwa kierunki na trzeźwość

Istnieją dwie możliwości uregulowania kwestii trzeźwości w Kodeksie pracy: albo z uwagi na równość wszystkich pracowników wobec prawa wprowadzić zasadę zero tolerancji, czyli każdy pracownik ma być trzeźwy przychodząc do pracy, albo – idąc w kierunku bardziej liberalnym – zdefiniować charakter pracy kierując się np. odpowiedzialnością za zdrowie i życie ludzie czy bezpieczeństwo publiczne, który będzie wymagał całkowitej trzeźwości a w pozostałych przypadkach dopuścić sytuację proponowaną w obecnym projekcie. Tyle tylko, że wtedy zawsze będzie ryzyko, że jakaś profesja, która powinna zostać objęta zasadą 0 tolerancji nie zostanie uwzględniona. 

Przetwarzanie danych uzyskanych w trakcie kontroli trzeźwości:

• Informacja uzyskana w trakcie badania może być przetwarzana wyłącznie do celów, dla których została zebrana.
• Przechowuje się ją w aktach pracownika co do zasady przez rok.

Co się zmieni po wprowadzeniu zmian? jakie obowiązki czekają pracodawców?

Wyraźne uregulowanie w kodeksie zasad kontroli trzeźwości oraz obecności środków działających podobnie do alkoholu, w tym dopuszczalność kontroli wyrywkowej:

• Konieczność uregulowania przez pracodawcę zasad kontroli trzeźwości w układzie zbiorowym/regulaminie pracy/ obwieszczeniu (kontrola prewencyjna będzie możliwa dopiero po dostosowaniu wewnętrznych źródeł prawa)
• Informowanie pracownika przed dopuszczeniem do pracy o tym, że w danej firmie przeprowadzane są kontrole, a także o ich zasadach.

Pracodawcy, którzy zdecydują się na wprowadzanie kontroli, będą zobowiązani do określenia grupy lub grup pracowników podlegających kontroli oraz sposobu jej przeprowadzania. Określeniu w aktach wewnątrzzakładowych podlegać będzie również:

• sposób przeprowadzania kontroli
• rodzaj urządzenia wykorzystywanego do przeprowadzania testów
• częstotliwość (codzienna kontrola wszystkich pracowników czy rotacyjna na wybranych grupach)
• czas przeprowadzania kontroli (przed rozpoczęciem wykonywania pracy czy również w czasie pracy).

Pracodawca będzie mógł przeprowadzać kontrolę trzeźwości pracowników oraz kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego. Oznacza to, że oprócz czynności organizacyjnych, przedsiębiorcy, którzy wprowadzą kontrolę, będą musieli wyposażyć się w stosowne środki techniczne do ich przeprowadzania – urządzenia testujące będą musiały posiadać ważny dokument potwierdzający ich kalibrację lub wzorcowanie. 

Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące powyższego artykułu lub ogólno pojętego prawa pracy to serdecznie zapraszam do kontaktu poprzez moją stronę internetową lub moje konta na kanałach social media.