Nowelizacja ustawy

28 stycznia 2023 r. weszła w życie kolejna nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, zwana „specustawą ukraińską”. Prace legislacyjne nad ustawą trwały od kilku miesięcy. Konieczność aktualizacji obowiązujących dotychczas rozwiązań, dodanie nowych, a także ich udoskonalanie odczuwalne były już od dłuższego czasu, zarówno przez obywateli Ukrainy, którzy pojawili się w Polsce w związku z toczącą się wojną, jak i ich pracodawców.

Przepisy regulują m.in. kwestie dotyczące zasad pobytu obywateli Ukrainy w Polsce.  Przede wszystkim :

* ustanowienie 30-dniowego terminu na złożenie wniosku o nadanie numeru PESEL
* uchylenie art. 38 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy,
* wprowadzenie od 1 kwietnia 2023 r. możliwości ubiegania się przez obywateli Ukrainy o zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej
* przedłużenie uprawnień pobytowych dla obywateli Ukrainy, którzy przebywali w Polsce przed 24 lutego 2022 r.
* w okresie do 24 sierpnia 2023 r. bieg terminów na załatwienie spraw prowadzonych przez Wojewodę o udzielenie, zmianę i cofnięcie zezwolenia pobytowego  nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu.

Czy nowelizacja ustawy faktycznie wpłynie na skrócenie długości okresu oczekiwania na uzyskanie zezwoleń na pracę oraz  zwiększy przejrzystość regulacji dotyczących prawa do wykonywania pracy? Likwidacja testu rynku pracy jest najbardziej wyczekiwaną zmianą przez Pracodawców zatrudniających obcokrajowców. 

Legalny pobyt na terenie Polski

Znowelizowane przepisy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy odpowiadają na pojawiające się wątpliwości, dotyczące statusu tych obywateli objętych ochroną czasową w krajach UE oraz okresu, w jakim uciekający przed wojną obywatele Ukrainy, mogą przebywać w Polsce legalnie. Jedną z najistotniejszych zmian, jest umożliwienie złożenia wniosków na pobyt czasowy przez objętych specustawą ukraińską obywateli Ukrainy pracujących w Polsce. Doprecyzowane zostały także przepisy dotyczące uzyskania, utraty oraz ponownego nabycia statusu UKR.

Przepisy covidowe utracą moc z dniem 24 sierpnia 2023 r. A zatem najpóźniej (gdyż zaprzestanie stosowania tzw. przepisów covidowych może też nastąpić wcześniej w przypadku odwołania stanu zagrożenia epidemicznego) przed 24 sierpnia 2023 r. ci cudzoziemcy, którzy swoje uprawnienie do pobytu w Polsce lub pracy bądź prowadzenia działalności gospodarczej wywodzą z tzw. przepisów covidowych, a także ich pracodawcy, powinni być przygotowani na to, że te przestaną obowiązywać.

Przepisy te w różny sposób wydłużają prawo do pobytu lub pracy w Polsce. Zwykle wydłużają je na czas trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii i na okres do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.Przepisy te w różny sposób wydłużają prawo do pobytu lub pracy w Polsce. Zwykle wydłużają je na czas trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii i na okres do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.

Weryfikacja uprawnień do świadczeń socjalnych

Nowela wprowadza szereg przepisów, które mają uszczelnić weryfikację uprawnienia do świadczeń socjalnych wypłacanych obywatelom Ukrainy. Ustawa wprowadziła m.in. przepisy umożliwiające uzyskiwanie z rejestru Straży Granicznej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz przez organy właściwe i wojewodów realizujących świadczenia rodzinne na podstawie ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, daty/historii przekraczania granicy przez obywatela Ukrainy, tj. zarówno daty każdorazowego wjazdu, jak i wyjazdu z Polski.

Refundacja kosztów kształcenia studentów

Nowela doprecyzowuje przepisy dotyczące refundacji kosztów kształcenia. Polskie uczelnie przyjmujące Polaków studiujących dotychczas na terytorium Ukrainy zgłaszały wątpliwości dotyczące braku doprecyzowania, za jaki okres osoby studiujące dotychczas w uczelni na terytorium Ukrainy mają przedkładać dokumenty będące podstawą określenia wysokości opłaty za usługi edukacyjne związane z kształceniem. Ustalenie jednolitego okresu pobrania poniesionej opłaty jest też niezbędne do określenia dla uczelni wysokości refundacji kosztów za kształcenie w Polsce od roku akademickiego 2022/2023.

Zaproponowane wskazanie pierwszego semestru roku akademickiego 2021/2022 jako punktu odniesienia do określania wysokości opłaty za studia oraz poziomu odniesienia do refundacji przez ministra nadzorującego ma dać gwarancję, że wszystkie osoby studiujące na ukraińskiej uczelni przed rozpoczęciem konfliktu zbrojnego wniosły tą opłatę i będą w stanie przedłożyć w polskiej uczelni stosowne potwierdzenie. Ponadto uzupełniono wykaz dokumentów przedkładanych jakie musi przedłożyć uczelnia w konkretnym przypadku refundacji.

Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące powyższego artykułu lub ogólno pojętego prawa pracy to serdecznie zapraszam do kontaktu poprzez moją stronę internetową lub moje konta na kanałach social media.