19 kwietnia 2021| blog, legalizacja cudzoziemców, prawa pracowników, Zarządzanie


Praca cudzoziemca w czasie pandemii COVID-19

Szczególne rozwiązania na pandemiczny czas

Na początku marca minął dokładnie rok od kiedy w Polsce potwierdzono pierwszy przypadek zakażenia wirusem COVID 19. Początkowo wiele przedsiębiorstw wstrzymało swoją pracę. Po pewnym czasie wszystko wróciło do “normy” pracy – czy aby na pewno? 

Wyzwania przed, którymi stanęła polska gospodarka i rynek pracy  ponad rok temu znacząco wpłynęły na przepisy dotyczące zatrudnienia cudzoziemców. Minął rok jak weszła w życie ustawa z dnia 31 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych osób zakaźnych oraz wywołanymi nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, tzw. ustawa specjalna która wprowadziła szczególne rozwiązania prawne dotyczące cudzoziemców wykonujących pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na czas stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego w związku z zakażeniem wirusem.  Rynek Pracy, który w znacznym stopniu oparty jest na zatrudnianiu cudzoziemców zmienił się nie do poznania. Zmieniły się przepisy, które odnoszą się do wjazdu, pobytu i pracy cudzoziemców. Celem zmian było powstrzymanie cudzoziemców przed wyjazdem z Polski. Raczej nie zakładano, że tak długo te ułatwienia z nami zostaną.

 

Jaki dokument jest niezbędny do legalnego zatrudnienia?

Podstawową zasadą w polskim systemie prawnym jest obowiązek posiadania zezwolenia na wykonywanie pracy przez cudzoziemca w Polsce. Bardzo liczna grupa korzysta z procedury uproszczonej, czyli wykonuje pracę na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Z procedury uproszczonej głównie korzystają cudzoziemcy zza wschodniej granicy. 

Pamiętajmy! Do legalnego wykonywania pracy samo zezwolenie na wykonywanie pracy czy   oświadczenie o zamiarze wykonywania pracy nie wystarczy, konieczny jest również legalny pobyt cudzoziemca. 

 

Pobyt cudzoziemców na terenie Polski w dobie pandemii

Za legalny pobyt umożliwiający wykonywanie pracy uznaje się pobyt na podstawie wizy, zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz pobyt w ramach ruchu bezwizowego. Artykuł 15z1 ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych w przypadku cudzoziemca, który w dniu ogłoszenia stanu zagrożenia epidemiologicznego w związku z wirusem na terenie Rzeczypospolitej Polskie uznaje za legalny. Termin legalnego pobytu cudzoziemca w Polsce na podstawie wizy krajowej lub zezwolenia na pobyt czasowy lub ruchu bezwizowego  kończy się w okresie stanu epidemii, zostanie on wydłużony z mocy prawa do 30 dnia następującego po dniu odwołania tego stanu. Nie wiąże się to z umieszczeniem nowej naklejki wizowej ani wydaniem nowej karty pobytu. 

 

Jakich terminów do składania wniosków trzeba przestrzegać?

W przypadku cudzoziemców przebywających w Polsce na podstawie jednego z tych tytułów pobytowych (w tym w ramach ruchu bezwizowego), pobyt zostanie uznany za legalny wyłącznie wobec osób, które przebywały na terytorium RP na podstawie takich tytułów 14 marca 2020 r. Cudzoziemiec, który wjechał do Polski po tym dniu w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego czy stanu epidemii może skorzystać z warunkowego legalnego pobytu, przewidzianego w związku z przedłużeniem terminu na złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt, o przedłużenie wizy lub o przedłużenie okresu pobytu w ramach ruchu bezwizowego (dostępny tylko dla obywateli wybranych państw). Złożenie wniosku przed upływem 30 dni od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego czy stanu epidemii będzie skutkować uznaniem pobytu cudzoziemca za legalny w przedłużonym terminie. Co jednak istotne, mimo wydłużenia terminów do składania wniosków o przedłużenie wiz, nie zniesiono wymogu wydłużenia – tj. wyłącznie w razie zaistnienia uzasadnionej przyczyny uniemożliwiającej opuszczenie terytorium RP.

Został również wydłużony termin składania wniosków o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, o przedłużeniu wizy oraz pobytu w ramach ruchu bezwizowego. Jeżeli ten termin wypada w okresie zagrożenia epidemicznego ogłoszonego w związku z wirusem, termin ten ulega przedłużeniu do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania tego stanu. Pobyt cudzoziemca uważa się za legalny już w okresie poprzedzającym złożenie wniosku bez względu na sposób zakończenia tego postępowania. 

 

Którzy cudzoziemcy mogą pozostać na terenie Polski i legalnie pracować?

Drugim istotnym elementem jest przedłużenie zezwolenia na pracę a w tym przedłużenie okresu ważności oświadczenia. W związku z pandemią okres pracy cudzoziemca na podstawie procedury uproszczonej został zachwiany. Do tej pory wynosił on 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy niezależnie od liczby pracodawców. Przepisy w specjalnych rozwiązaniach dla cudzoziemców określają, jeżeli w oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wskazano okres pracy, którego koniec przypada w czasie stanu zagrożenia, cudzoziemiec może wykonywać pracę określoną w oświadczeniu na rzecz podmiotu, który złożył oświadczenie w okresach nie objętych oświadczeniem do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania tego stanu. Tak przyznany dodatkowy okres wykonywania pracy nie wlicza się do tradycyjnego limitu pracy na oświadczenie. 

Na podstawie przepisów tarczy możliwe jest obniżenie wymiaru czasu pracy cudzoziemcowi i nie będzie to sprzeczne z treścią oświadczenia o powierzeniu pracy czy treścią zezwolenia na pracę. Na podstawie istniejących przepisów zmiana wymiaru czasu pracy jest dozwolona wyjątkowo. Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zezwala na wykonywanie pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy na zasadach określonych w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy, do której odwołuje się tarcza. Zmiana wymiaru czasu pracy byłaby zatem możliwa bez konieczności uzyskania nowego zezwolenia na pracę.

Obowiązujące obecnie przepisy umożliwiają legalne pozostanie w kraju osobom, które chcą realizować dotychczasowy cel pobytu lub nie mogą opuścić Polski w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa. Oznacza to, że cudzoziemiec wykonujący pracę na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy może legalnie wykonywać pracę określoną oświadczeniem o powierzeniu pracy przez okres dłuższy niż wynosi limit 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.
Sytuacja epidemiologiczna i związane z nią ograniczenia w podróżowaniu zachęcały obcokrajowców do przedłużania pobytu w kraju. Dotyczyło to zwłaszcza obywateli Ukrainy i Białorusi, którzy wcześniej w większym korzystali z migracji tymczasowych. Od 1 grudnia 2020 roku cudzoziemcy z wizami humanitarnymi mogą ubiegać się o zezwolenia na pracę. Może to mieć szczególne znaczenie dla obywateli Białorusi, którzy opuszczają swój kraj w wyniku represji. Nowelizacja ustawy o cudzoziemcach z dnia 28 października 2020 r. rozszerza katalog sytuacji, w których cudzoziemiec jest uprawniony do wykonywania pracy w Polsce. 

 

Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące powyższego artykułu lub ogólnopojętego prawa pracy to serdecznie zapraszam do kontaktu poprzez moją stronę internetową lub moje konta na kanałach social media.