Niemal od zawsze jesteśmy naocznymi świadkami migracji ludzi do państw zachodnich. Powodów zmiany miejsca zamieszkania jest bardzo dużo. Wiele osób skarży się na politykę, inni mają obiekcje do kultury kraju, jednak mimo wszystko największy odsetek ludzi migruje z powodów ekonomicznych. Praca na zachodzie interesuje żywo badaczy – obserwując globalny rynek pracy, nietrudno dostrzec, że większość osób wybiera kierunki zachodnie.
Praca na zachodzie – skąd ten kierunek?
W rozmowie z osobami migrującymi na zachód można dostrzec wspólny element, który powtarzany jest przez nich, niczym mantra – lukratywne zarobki i, co za tym idzie – wyższy poziom życia. Trend pracy na zachodzie aktualnie został spowolniony z przyczyny pandemii koronawirusa.
Wracając jednak do sedna – nie jest tajemnicą fakt, iż na zachodzie zarabia się dużo lepiej, niż u nas. Dwa tysiące Euro to wysoka pensja dla Polaka, ale nie dla Niemca. Na rynku niemieckim takie wynagrodzenie traktowane jest jako minimum, tak zarabiają pracownicy na produkcji. Osoba, która ma doświadczenie oraz zna język na poziomie podstawowym, może zarobić znacznie więcej.
Mimo wszystko różnice w wysokości płac w Polsce i za granicą maleją, biorąc pod uwagę koszty życia (w poszczególnych państwach wynagrodzenia i tak są wyższe niż w Polsce).
Czy zatem Polakom opłaca się wyjeżdżać do pracy za granicę?
Pomimo wysiłku, który muszą ponieść, by znaleźć pośrednika lub pracę na miejscu, zadbać o miejsce do zamieszkania, telefon czy kartę do lokalnego banku, korzyścią główną jest większe, niż w Polsce, wynagrodzenie.
Warto jednak w tym miejscu podkreślić, że nie tylko Polacy decydują się na pracę w Niemczech. Możemy obserwować, iż z roku na rok coraz więcej przybywa wykształconych osób spoza Unii Europejskiej, które również chcą podjąć pracę na europejskim rynku zachodnim.
Wysoko wykwalifikowani pracownicy spoza Unii Europejskiej coraz chętniej przyjeżdżają do Niemiec. W roku 2018 niemieckie urzędy wydały najlepiej wykształconym obcokrajowcom 27 tysięcy tak zwanych Niebieskich Kart – poinformował Federalny Urząd ds. Migracji (BAMF).
To rekordowa liczba. Niemcy znajdują się tym samym na pierwszym miejscu w UE pod względem liczby wydanych kart. W 2017 roku niemal 85 proc. wszystkich kart przyznano w niemieckich urzędach.
Od wprowadzenia tego systemu w 2012 roku prawo do pobytu i pracy w Niemczech otrzymało ponad 100 tys. wykwalifikowanych cudzoziemców spoza UE.
Czym jest Niebieska Karta?
Niebieska Karta przyznawana jest zazwyczaj absolwentom wyższych uczelni, którzy porozumieli się już z niemieckim pracodawcą co do zatrudnienia. Roczne dochody kandydata muszą być wyższe niż 53 tys. euro.
W przypadku lekarzy, inżynierów i osób wykształconych w naukach przyrodniczych wystarczy niecałe 42 tys. Euro. Liczba Niebieskich Kart wydanych w Niemczech w roku 2018 wzrosła o 25% w porównaniu z rokiem 2017. 42% kart powędrowało w ręce obcokrajowców, którzy w przeszłości nie pracowali jeszcze w Niemczech. Reszta to karty, których ważność została przedłużona, bądź karty wydane osobom, które wcześniej przebywały już w Niemczech, na przykład podczas studiów.
Dla kogo praca na zachodzie? Mieszkańcy jakich krajów wyjeżdżają?
Statystyki dotyczące Niebieskich Kart pokazują, że najczęściej do Niemiec przyjeżdżają specjaliści z Indii. Na drugim miejscu są Chińczycy, na trzecim Rosjanie. Po wykwalifikowanych pracowników spoza UE najchętniej sięgały firmy z landów Bawaria, Badenia-Wirtembergia, Berlin i Nadrenia Północna-Westfalia – podał BAMF.
Według Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej 60% ankietowanych przedsiębiorstw uważa brak wykwalifikowanej siły roboczej za największe ryzyko. Ponad milion miejsc pracy pozostaje nieobsadzona. Szczególnie dotknięty jest wschód Niemiec, gdzie na jedną trzecią oferowanych przez firmy miejsc dla uczących się zawodu nie ma chętnych. Na zachodzie Niemiec nieobsadzona jest jedna czwarta miejsc dla uczniów.
Na niemieckim rynku pracy zaczyna brakować Polaków, Niemcy próbują się nawet ratować Ukraińcami.
Luka na rynku i wymagania wobec pracowników
Od 2020 roku został zniesiony obowiązujący obecnie test rynku pracy i wymóg znajomości języka niemieckiego. Sprawi to na pewno, że część Ukraińców (szczególnie tych młodych) zdecyduje się na wyjazd na zachód. Moim zdaniem będą to głównie osoby młode, znające język lub chcące się go nauczyć. Do prac sezonowych i do pracy przy produkcji pojadą jednak głównie Polacy. Wypełnią oni w Niemczech lukę w gospodarce, tam gdzie są największe braki w zatrudnieniu. Z kolei tę lukę w Polsce będą wypełniali Ukraińcy, a być może w niedalekiej przyszłości pracownicy z Indii czy Bangladeszu.
Otwarcie niemieckiego rynku pracy na pracowników z Ukrainy nie spowodowało odpłynięcia pracowników ze wschodu z polskich firm. Wszystko przez wysokie wymagania. Obawy, że Ukraińcy zabiorą miejsca pracy Polakom na niemieckim rynku raczej się nie sprawdziły. Nawet jeśli wyjechali, to wielu do nas wróci. W Niemczech nie mają takich udogodnień, jak w Polsce, np. bezpłatnej kwatery czy transportu do miejsca pracy.
Praca na stałe? Czy tymczasowa?
Co warto zaznaczyć – Holandia oraz Niemcy to rynki, które są mocno związane z pracą tymczasową. Okres wakacji to dla wielu osób możliwość zarobienia dodatkowych pieniędzy, bardzo często skłaniają się ku temu osoby młode, ale nie tylko. W okresie wakacyjnym przedsiębiorcy potrzebują dodatkowych par rąk do pracy, zwłaszcza w branżach takich jak chociażby:
- gastronomia
- branża turystyczna
- handel detaliczny
Wiadomo, że jadąc do pracy w Niemczech, Holandii czy Francji można zarobić netto dużo więcej, niż w Polsce.
Brak rąk do pracy… Co z tym zrobić?
Poważnym natomiast problemem, który jest widoczny na arenie europejskiej, jest deficyt osób do pracy.
Brak rąk do pracy to już nie tylko problem w Polsce, ale i w całej Europie. W wielu krajach europejskich odczuwa się brak wykwalifikowanej kadry pracowniczej. Duża emigracja na rynku pracy spowodowała posuchę na rynku pracy w Polsce, Czechach i na Węgrzech. W celu zmniejszenia tego problemu do ustawy o cudzoziemcach zostało wprowadzone pojęcie mobilności pracowników. Jest to uprawnienie cudzoziemca do wjazdu i pobytu na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, wynikające z posiadania ważnego dokumentu pobytowego.
Nadchodzącym trendem, który już wkrótce będą stosować przedsiębiorcy w celu uzupełnienia luki braku pracowników, może być przeniesienie pracownika wewnątrz przedsiębiorstwa.
Prawa i obowiązki pracowników oraz pracodawców przyjmujących pracowników z zagranicy
Zatrudniasz pracowników z zagranicy? A może sam pracujesz za granicą? Zobacz, co koniecznie musisz wiedzieć o prawach i obowiązkach pracowników oraz pracodawców. Wszystko znajdziesz w bezpłatnym poradniku, dostępnym do pobrania tutaj.