7 lutego 2024| podstrony


Ustawa o sygnalistach jeszcze w 2024 roku

Ponad dwa lata temu miała być w Polsce wdrożona dyrektywa o tzw. sygnalistach. Rada Ministrów i Parlament poprzedniej kadencji nie zdecydowali się na wdrożenie tych zmian, chociaż jeszcze przed grudniem 2021 r. pojawiały się projekty ustawy w tym zakresie. W dniu 10.1.2024 r. w wykazie prac programowych i legislacyjnych Rady Ministrów pojawiły się założenia do ustawy ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Zgodnie z informacją na stronach rządowych planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to pierwszy kwartał 2024 r. Osobą odpowiedzialną za przygotowanie projektu ustawy jest Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej.

Kim jest sygnalista?

Sygnalista to osoba, która zajmuje się wykrywaniem różnych nieprawidłowości w firmie i informowaniem o nich członków zarządu, szefostwa. Sygnalista jest osobą zgłaszającą nieprawidłowości w miejscu zatrudnienia, jednak nie ze względu na własne dobro, tylko lepsze funkcjonowanie organizacji. Może tutaj chodzić o wykorzystywanie pracowników, mobbing, łamanie praw, nielegalne postępowania.

Czego dotyczy ustawa o sygnalistach?

W polskim porządku prawnym nie ma przepisów, które regulowałyby w sposób kompleksowy mechanizm ochrony prawnej dla osób, które publicznie ujawniają informacje o naruszeniach prawa w związku z wykonywaną pracą. Ustawa powinna obejmować taki zakres przedmiotowy: warunki objęcia ochroną osób zgłaszających lub publicznie ujawniających informacje o naruszeniach prawa; środki ochrony osób zgłaszających lub publicznie ujawniających informacje o naruszeniach prawa; zasady ustalania wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych; zasady zgłaszania naruszeń prawa organowi publicznemu; zasady publicznego ujawnienia naruszenia prawa; zadania Państwowej Inspekcji Pracy związane ze zgłaszaniem naruszeń prawa; zadania organów publicznych związane ze zgłaszaniem naruszeń prawa i podejmowaniem działań następczych. 

Projektowana ustawa ma na celu wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23.10.2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, zwanej dalej „dyrektywą 2019/1937”. Celem dyrektywy 2019/1937 jest poprawa egzekwowania prawa i polityk UE w określonych dziedzinach poprzez ustanowienie wspólnych minimalnych norm zapewniających odpowiedni poziom ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa UE. W dyrektywie 2019/1937 ustanawia się zasady i procedury dotyczące ochrony „sygnalistów”, czyli osób, które zgłaszają informacje uzyskane w kontekście związanym z pracą na temat naruszeń prawa UE. Zakresem dyrektywy objęte są zgłoszenia dotyczące:

  1. a) naruszeń przepisów w następujących dziedzinach (wymienionych szczegółowo w części I załącznika do dyrektywy 2019/1937):
    – zamówienia publiczne,
    – usługi, produkty i rynki finansowe,
    – zapobieganie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu,
    – bezpieczeństwo produktów i ich zgodność z wymogami,
    – bezpieczeństwo transportu w sektorze kolejowym, drogowym, morskim i żeglugi śródlądowej,
    – ochrona środowiska, począwszy od gospodarowania odpadami aż po chemikalia,
    – ochrona radiologiczna i bezpieczeństwo jądrowe,
    – bezpieczeństwo żywności i pasz,
    – zdrowie i dobrostan zwierząt,
    – zdrowie publiczne, w tym prawa pacjentów i kontrola wyrobów tytoniowych,
    – ochrona konsumentów,
    – ochrona prywatności i danych osobowych,
    – bezpieczeństwo sieci i systemów teleinformatycznych;
    b) naruszeń mających wpływ na interesy finansowe UE;
    c) naruszeń dotyczących rynku wewnętrznego, w tym naruszeń unijnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz naruszeń krajowych przepisów regulujących opodatkowanie osób prawnych.

Szybki tryb legislacyjny 

Dyrektywa 2019/1937 nakłada na państwa członkowskie obowiązek wdrożenia regulacji zapewniających ochronę sygnalistom, w tym ustanowienia wewnętrznych procedur dokonywania zgłoszeń naruszeń objętych dyrektywą, dotyczący podmiotów z sektora publicznego, jak i podmiotów z sektora prywatnego, oraz procedur dokonywania zgłoszeń do organów publicznych. W zakresie prywatnych podmiotów (a więc w szczególności przedsiębiorców) obowiązki określone w dyrektywie 2019/1937 związane z wewnętrznymi procedurami dokonywania zgłoszeń dotyczą podmiotów zatrudniających co najmniej 50 pracowników lub prowadzących działalność w zakresie usług finansowych lub związaną z ryzykiem prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Z uwagi na pilny charakter projektu w związku z upływem terminu wdrożenia dyrektywy 2019/1937, toczącym się przez TSUE postępowaniem przeciwko Polsce, a także przeprocedowaniem projektu przez większość etapów procedury legislacyjnej w poprzedniej kadencji Rządu, Resort Rodziny proponuje zastosowanie trybu odrębnego, na podstawie § 98 uchwały nr 190 Rady Ministrów z 29.10.2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów i przekazanie projektu bezpośrednio do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów.

Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące powyższego artykułu lub ogólno pojętego prawa pracy to serdecznie zapraszam do kontaktu poprzez moją stronę internetową lub moje konta na kanałach social media.